Arta graduated Public Relations at International Balkan University in Skopje and, concurrently, European Studies at Mother Teresa University in Skopje. She was awarded as the best student from Faculty of Communications, department of Public Relations at International Balkan University in 2019.

She helped in organizing International Conferences organized from the Universities where she studied and she is very active by participating in different Youth Exchanges, NATO Schools, Study Visits, Summer Schools, International Student Conferences and different trainings, which were great opportunities for her professional development and personal growth. She is also part of the LEAD MK Fourth Linking, Engagement, Advocacy, Development (LEAD) MK Fellowship Program, USAID’s Civic Engagement Project (CEP). She is currently working in the Youth Sector at the Agency of youth and sport in Skopje and she is part of the Young Journalists’ Network, implemented by Democracy Lab.

Arta Qerimi

Граѓаните малку го следат светскиот тренд на употреба на органска храна. Делумно, тоа се должи на повисоките цени на органските производи, но и на фактот дека ретки се маркетите каде може да се најде органска храна. Наспроти секојдневната препорака на нутриционистите за редовно консумирање на органски производи, отворено е прашањето колку оваа храна можат да си ја дозволат граѓаните.

Љубица Иванова и Арта Ќерими

Скопјани се најголеми потрошувачи на органската храна, која пак доаѓа од внатрешноста на државата, велат производителите. Еден од нив е Ангелчо Димитриев од Штип, кој заедно со неговата фамилија, десетина години се занимава со органско производство, а од неодамна и преработка на цреши, праски, кајсии, јаболка, круши, бадеми, лешници. Започнале со помали земјоделски плантажи, сега веќе работат на површина од 25 хектари во пробиштипско Зарапинци, на посед помеѓу Свети Николе и Пробиштип, во чиста незагадена средина.

„Малку повеќе време е потребно за органско производство во споредба со конвенционалното. Нашите производи ги дистрибуираме во продавници за здрава, органска храна во Скопје, за цените не прават проблем, веднаш ги откупуваат органските производи. За разлика од Скопје, каде што има поголема побарувачка, во другите градови во Македонија, заинтересираноста е помала. Се уште не е развиена свеста за органска храна, луѓето се сомневаат, па затоа е потребно повеќе промовирање, но има надеж“, вели Ангелчо Димитриев – земјоделец.

Семејството Димитриеви, во договор со туристичка агенција од Скопје, планира да организира посети до нивните органски плантажи, за да се развие селскиот туризам и да се промовира органската храна, за луѓето да се уверат во квалитетот на производството.

Тие поседуваат и сертификат од компанијата „Балкан Биосерт“, која врши контрола на нивното производство, за што на компанијата и плаќаат по 40.000 денари од контрола, а државата на производителите им враќа 50% од сумата.

За разлика од светските трендови, земјава речиси ја нема во светските статистики, кои вбројуваат држави со напредно производство и побарувачка на органска храна. Потрошувачката на органски производи не го следи трендот на државата, која го стимулира органското производство со државни субвенции, кои се повисоки за 30 отсто во однос на конвенционалното. Преку Агенцијата за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој во октомври 2019 година, на сметките на 638 одгледувачи на органско производство,се исплатени над 82 милиони денари(МЗШВ).

Органска храна има само на одредени локации

Деканот на Земјоделски Факултет при УГД – Штип проф. д-р Љупчо Михајлов го следи трендот на потрошувачката на органски производи во малопродажбата.

„Инцидентно, во поголемите маркети, може да се забележи постоење на одредени обележани места за продажба на етикетирани сертифицирани органски производи, но континуирана понуда и побарувачка на органска храна и сериозно развиен и организиран пазар и берза на истата за жал сеуште не може да се констатира во нашата држава“, објаснува професорот Михајлов.

Повеќето големи ланци на маркети, не држат органски производи на сите свои продажни места. Врз основа на фреквентноста и побарувачката на потрошувачите се одлучува на која локација ќе се продаваат органски производи.

Според една сопственичка на продавница за органска храна во центарот на Скопје, поради повисоките цени на органските производи, мала е побарувачката на растителни органски производи на домашниот пазар.

„Цените за органски производи во однос на неоргански понекогаш се дури и дупло повисоки, но имаме клиенти кои користат органски производи во секојдневието, се навикнуваат на нив и ги купуваат без обѕир на цената“, вели сопственичката на органска продавница.

Европскиот пазар на органски производи во 2017 годинапораснал за повеќе од 37 милијарди евра, а секој Европјанин троши по 67 евра на органска храна.

Производството се уште во зачеток

„Добра Земја“е една од продавниците кои откупуваат локална македонска органска храна.Иво Бару, вработен во продавницата, вели дека повеќето производи се откупени од производители од околни села во Кочани, Струмица, Кавадарци, Неготино, Ресен, Валандово, како и скопски села, од производители кои поседуваат сертификат за органско производство, но за да се уверат во тоа, најчесто и лично ги посетуваат производителите пред да започнат соработка со нив. Во однос на цените не постои одредена формула по која се одредуваат. Цените, според Бару, претежно зависат од тоа колку е достапен производот на пазарот, како и од цената што самите производители ја утврдиле.

„ Органското производство во Македонија како да е уште во зачеток. Во најголем број и најверни потрошувачи во нашата продавница се претежно мајки, кои купуваат органска храна за нивните мали дечиња. Покрај мајките, како консументи на органска храна се јавуваат и луѓе со здравствени проблеми, луѓе кои се придржуваат на одреден вид исхрана, водат здрав живот и кои се на диета. Продавницата постои пет години и за жал не можеме да се пофалиме со пораст на побарувачката колку што ние очекуваме“, изјави Иво Бару – вработен во продавницата за органска „Добра земја“. Направивме споредба во цените на органски произведени зеленчук и овошје и неоргански произведени. Еден килограм органски јаболка чинат 77 денари, килограм неоргански јаболка чинат 32 денари, органската марула е 37 денари, додека неорганска чини 20 денари, парче органски модар патлиџан чини 35 денари, а килограм неоргански е 59 денари.

Според Националниот план за органско производство, во Македонија владее недоволна информираност на потрошувачите за бенефитите од употребата на органски земјоделски производи, недоволна информираност на трговците за постоење на субвенции за продажба на органски производи, недоволно развиен домашен пазар и непостоење на специјализирани продавници за органска храна, особено во помалите населени места. Не се доволни ниту активностите за промоција на органското производство и подигнување на свеста на потрошувачите, ниту пак количините на органски производи за континуирано снабдување на супермаркетите.

Бројни истражувања говорат за позитивните ефекти од органската храна, како овошјето и зеленчукот кои содржат повеќе витамини. Органските продукти содржат помалку резидуи од тешки метали, нитрати и пестициди, издржуваат подолг рок на складирање, без да го изгубат својот квалитет и имаат влијание во заштита на природната средина. Бројни студии докажуваат дека нивото на емисија на јаглероден диоксид по хектар може да биде за 50 % пониско кај органското земјоделство во споредба со конвенционалното.

Органската храна во земјава – се’ уште во зачеток

Не се случило никогаш порано во Македонија луѓето се затворат повеќе од 60 или 80 часови. За прв пат ова се случи на 10 април, петок, од 16:00 часот, до понеделник 13 април, до 5:00 часот, и од 17 април во 16:00 часот до вторник 21 април, до 5:00 часот наутро. Карантинот е дел од мерките за заштита од коронавирусот. Но, како изгледаше живот на затворено на луѓето во Македонија? Учесниците на Мрежата на млади новинари известуваа и го документираа преку фотографии, животот во карантин во нивните населени места. Младите новинари се од различни градови во земјата и сите заедно прикажуваат единствен мулти-димензионален поглед на „затворањето“ на земјата:

Рита Сила е од Тетово. Таа ги направила фотографиите на својата улица “Илинденска„ во центарот на градот.

1: Јажето, кое обично е со алишта, овој пат беше полн со маски. „Ќе ни требаат за подобри денови…сега засега и ним им треба малку одмор“, кажала мајката на Рита, која ги простира на јажето!

2: “Hippie” ананасот додаде позитивни бои и живост на улицата од детството на Рита, која сега е празна. Така беше и на другите улици на Тетово.

3: Јога во карантин. Може да бидете изолирани во четирите ѕида на собата, но експлодирате во внатрешноста на умот и душата!

4: Еден ден пред “ослободувањето„ од првиот карантин. Слободата е важна, Рита се подготвува да ја излезе од куќата 24 часа порано!

6: Дури и Бади (Buddy) е во карантин. Кучето е престрашено што не може да ја излезе од куќата. “Не грижи се Бади, сите сме во оваа тажна ситуација заедно!”

7: Фрижидерот на Рита навистина го има овој натпис „Stay away from the fridge“! (Остани подалеку од фрижидерот). „Продолжувам да јадам, но, единствената разлика е во тоа што кога ќе се приближам до фрижидерот оваа порака ме прави да се смеам“, вели Рита. И да, ни требаат што повеќе насмевки во ова време 🙂

Но, како изгледа долгиот карантин во село каде луѓето живеат во куќи и имаат дворови и градини. Овие слики ги донесе Рита Бехадини, од тетовското село Слатина.

1: На село, физичкото растојание се држи природно и така се вршат пролетните работи. Слатина, Тетово.

2: Кога се работи, може да се прават и шеги, но, секогаш со доволно физичко растојание. Двајца членови на семејство, кои играат во тетовското село Слатина.

3: Дворот создава можност за подготвување и на традиционална храна со традиционални помагала. Флија на сач е чудо!

4: Сите кон флијата но сега без физичко растојание. Но, секако откако ќе се измијат рацете.

Куманово е еден од центрите на битката со коронавирус. Лутфие Нухиу ја донесе атмосферата од центарот на градот.

1: Улицата “Трст„ во центарот на Куманово никогаш не била толку празна на сред ден.

2: Улицата “11 Октомври“, исто така во центарот на Куманово, е без луѓе и возила.

3:Иако во центарот на Куманово, надвор смеат само животните.

А предградието? Албрие Џемаили исто така од Куманово, но од предградие, со своите фотографии прикажува дел од кумановскиот карантин.

1: Не може да се излезе надвор, но, може да се оди високо. Семејство на „пикник“ за време на карантин на терасата на зградата. Фотографиите се направени во населбата Долно Коњаре.

2: Деца во дворот пред празна улица. И тие се зачудени од тоа каде се другите луѓе на населбата која има доста движење. Фотографијата е направена во населбата Долно Коњаре.

3: Мачка во карантин. Кога луѓето не се движат, не се движат ни животните!

4: Куче во карантин. Кога луѓето не се движат, не се движат ни животните!

5: Пејзаж од прозорец, каде цвеќињата се заменети со средства за чистење.

6: Во двор, но, наоколу без бучавата на секојдневието. Сè е празно и без луѓе, како во Куманово така и насекаде.

Скопје не е само главниот град, туку и градот со најголемиот број жители во Македонија. Карактеризирано со населби и општини со различна географија, еве како изгледаше карантинот. Арди Жута носи највпечатливи слики на симболот на Скопје, Чаршијата, но без луѓе, како никогаш порано.

1: Порано, оваа уличка на Чаршијата беше полна со живот. Свеж мирис на кафе, слаткарници, продавници и доста движење. Но, дури и обоените чадори не можат да донесат енергија без луѓето. Фотографијата е направена на вториот ден од 85-часовниот карантин.

2: Не само уличките, туку и продавниците се празни. Ова е продавница на познатата златарска улица на Чаршија. Но, сега злато се домот и здравјето!

3: Оваа автобуска станица е една од пооптоварените. Тоа е во близина на крстосницата на булеварот “Крсте Мисирков“, но без луѓе.

4: Најфреквентната крстосница која поврзува неколку делови на Скопје, како никогаш досега, е празна. Фотографијата е направена за време на 85-часовниот карантин, кога православните верници го славеа и Велигден. Но, градот е без луѓе и на ден на прослави.

Дани Лазаревска ја прикажува атмосферата во дел од Кисела Вода, Скопје. Но, атмосферата е иста, во тек на целиот ден во карантин.

1: Секоја вечер во 8 забавата започнува во Кисела Вода во блиска околина на основното училиште „Невена Георгиева – Дуња“. Од добро озвучениот и помалку украсен со по некоја новогодишна светилка 6ти спрат .Отворањето секоја вечер е со иста песна – Next time, „Ја излези Ѓурѓо“ , помалку и метафорички повикувајќи ги соседите на прозорите и терасите заедно да најдат малку забава во овие помалку и меланхолични и еднолични часови на изолација каде улиците се празни и без луѓе.

1: Сонцето е изгледа едно од малкумината за кое не важи забраната за излегување. Светлината и топлото време често ги тера жителите своите дневни навики да ги пренесат од дневната на балконите како честите попладневни разговори или првото утринско кафе.

Но, не беа празни сите скопски населби. Арта Ќерими прикажува сцени од населба, каде има повеќе куќи и дворови и на чии улици деца и млади излегле пред нивните куќи.

1: Во населбата „Серава“, скоро во центарот на Скопје, општина Чаир, речиси никогаш нема мир. За време на 60-часовниот карантин, младите и децата го искористија добрите временски услови за да си играат пред своите куќи.

Во меѓувреме, Ивана Настеска, носи сцени од Скопје, но, од општина Карпош. Дури и овде, младите со тешкотии се справуваат со рестрикциите за движење, кои нашле други начини.

1: Иако изгледа дека младите уживаат во сонцето, јасно е дека не се среќни со оваа изолација. Фотографијата е направена на улицата “Кленоец„ населба Влае, општина Карпош.

2: Иако не многу среќни што треба да седат дома, младите луѓе за време на полицискиот час, не можеа да одолеат на убавото време, па за рекреација го искористија кровот од зградата во која живеат. Сликата е направена на улица „Кленоец“, во населба „Влае“, општина Карпош.

3: Но, кога доаѓа ноќта, освен возилото на полициската патрола, на улицата „Кленоец“ во населбата „Влае“ во општина „Карпош“ нема никакво движење од други граѓани.

Маја Терзиова носи атмосфера и прикази скопските населби, „Ѓорче Петров“ и „Хром“, каде исто така животот и движењата застанаа.

1: Прв полициски час во Скопје. Улицата „ Ѓорче Петров “ празна како никогаш до сега.

2: Улица „ Исаија Мажовски “ во Скопје за време на 62 часовен карантин, населба „Хром“. Додека соседите кои живеат во куќи прават скара по дворовите, тоа за луѓето кои се во станови е невозможна мисија.

3: Немаат двор за скари, но, релаксација во карантин може да има и на 12 кат.

4: Во временскиот интервал од 20:00 од 20:30 часот, за време на полициски час е дозволено време за прошетка на милениците. Додека луѓето се затворени, во стан или куќи, само тие со миленици може да се на „слобода“.

Ако веќе добивме впечаток за општините и населбите на главниот град, како е долго-часовната изолација во центарот на Скопје? Дорина Ајдини, која живее во центар ја прикажува атмосферата.

1: Рекордно времетраење без автомобили, кое некогаш до сега не го видела, таканаречена област „Рекорд“ во центарот на Скопје.

2: На главната улица „Македонија“, во срцето на Скопје, пред влезот на зградата, е само куче скитник, но, луѓе нема.

3: Ниту едно возило или движење пред Музејот на Град Скопје. Исто како и часовникот на некогашната Железничка станица, во центарот на главниот град, кој застанал од земјотресот во 1963 година, исто така е и чувството за времето во тек на карантинот. Застанало и не поминува.

Теута Бучи, исто така долови сцени од значајни места на главниот град, кои никогаш не се празни.

1: Плоштадот Македонија е центарот на Скопје. Тој видел движења непрестајно, од оние историски, кога е прогласена независноста, убиства, протести, но и празници и концерти. Но, никогаш не бил празен како сега.

2: Ова е улицата „Цветан Димов“ една од главните на општина Чаир. И оваа улица никогаш не е празна, дури ни ноќе. Но, овој поглед е „историски“ бидејќи кој знае кога ќе се повтори!

Шефкије Аласани, во текот на деновите на големите затворања беше во Струга, но ни носи слики и од градот и од селото, освен Струга и Дологожда, село на 11 километри оддалеченост од градот. Еве како изгледаше животот во овие две населени места:

1: Познатото шеталиште покрај реката Црн Дрим во Струга. Иако беше убав и сончев ден ова беше погледот. Жителите на Струга не памтат некогаш да за време на топол пролетен викенд, шеталиштето околу Црн Дрим било потполно празно. Фотографијата е направена на 12 април, околу 13,00 часот.

2: Улицата „Маркс Енгелс“ е главната улица и се наоѓа во центарот на Струга. Вака потполно празна може да се види само за време на изолација во вонредна состојба. Апсолутната тишина можеби им годи само на жителите во своите домови кои никогаш не ја виделе улицата празна, дури ни ноќе.

3: Улиците беа празни и на село. Кога поминаа 50 часа од изолацијата, изгледа дека само за некои деца станало неиздржливо. Фотографијата е направена на 12 април околу 18:00 часот во селото Дологожда.

4: Еден обичен ден во тек на карантин во село се поминува грижејќи се за дворот и уживајќи во истиот семејно. Интересен факт е дека родителите и бабите и дедовците се најсреќни со одлуката за полициски час. Според нив, ова е единствениот начин децата да седат дома и така сите може да поминат повеќе време заедно. Фотографијата е направена по 24 часа карантин, во струшкото село Дологожда во Струга.

5: Карантинот ги натера луѓето да се посветат на кујната и да подготвуваат разни специјалитети. 61-часовната изолација беше причина да многу семејства ја поминат неделата подготвувајќи традиционална храна. Фотографијата е направена во селото Дологожда.

Во Штип немало никакви движења ниту во центарот, ниту на улиците кои поврзуваат различни населби. Теодора Новеска го прикажува овој празен град, но, со мал број движења на оние што имаат дозвола за тоа.

„Затворена“ Македонија

Нова Година е несомнено еден од најголемите празници, кој се слави низ целиот свет. Украсувањето на градовите, локалите и куќите се неодминлива работа, која со годините стана традиција. Новогодишната елка, осветлување и Дедо Мраз се главните симболи, но не и единствените, кои ги гледаме на секој градски плоштад во тек на месец декември. Студентите на Академијата на Демокраси лаб, направија преглед на трошоците за новогодишно украсување во периодот од 2016 – 2019 година за општините Струга, Тетово, Град Скопје, Радовиш, Куманово, Ресен, Битола и Карпош. Карактеристично е дека Град Скопје има највисоки износи за украсувањето, додека од анализа за останатите општини, две компании – „Линк медиа плус“ и „Метал ват – ел“ најчесто добивале јавни набавки.

Град Скопје четири години по ред го украсува „Линк медиа плус“

Пишуваат:Рита Сила и Ардит Рамадани

Карактеристично за Град Скопје во периодот 2016-2019 година, е дека трошоците за украсување за новогодишните празници постојано растат, додека компанијата која ги добивала набавките, останува иста. За новогодишно украсување во 2019 година, 17.852,000 денари граѓански пари Градот Скопје исплатил на жиро сметката на компанијата „Линк медиа плус“, со седиште во Скопје. Оваа компанија која го добила тендерот, немала ниту ниту еден конкурент, и на јавната набавка има само една понуда, таа на „Линк медиа плус“. Ништо помалку е платено за украсувањето во 2018 година, со јавната набавка во висина од 15.989,999 денари, додека во 2017 година, Градот за новогодишнo украсување издвоил 11.999,999. Карактеристично за 2019 година е дека за прв пат на компанијата Линк медиа плус се појави уште една компанија чија понуда, не беше прифатена од Град Скопје. Со тоа, компанијата „Линк медиа плус“ останува во игра, и последователно го добивала тендерот. За новогодишното украсување во 2016 година Град Скопје потрошил вкупно 12.000,600 денари.

Преглед на трошоци за новогодишно украсување на Град Скопје по години: 2019: 17.852,000,00 денари. 2018: 15.989,000,00 денари. 2017: 11,999,999,38 денари. 2016: 12,000,600,00 денари.

Освен милионските тендери за украсување на неколку градови во Македонија за новогодишните празници, компанијата „Линк медиа плус“ позната и по повеќе други услуги кои се бараат од општините, колку што може да се утврди од електронскиот систем за јавни набавки. Неодамна, оваа компанија добила тендери за засадување на жардиниери, обработка на материјали за Нова Година, потоа, обработка на контролни бандероли, набавка на спортска опрема и друго. Базирајќи се на електронскиот систем на јавни набавки, може да се види дека оваа компанија во 2013 година добила тендер од Министерството за земјоделство за обработка на контролни маркици-етикети. Од Општина Карпош има добиено тендер за набавка на спортска опрема. Од истата општина, истата година, има добиено тендер за менување и хортикултурно уредување на двете страни на булеварот „Партизански одреди“ (пролетно и есенско засадување 2013). Истата година, истата компанија има склучено договор со МВР за набавка на униформи. Компанијата во системот за електронски набавки може да се најде и во многу други тендери од разни профили.

Преглед низ факти: Скопје Година: 2019 година Предмет на договорот: новогодишна декорација Изведувач: Друштво за производство, трговија и услуги „Линк медиа плус“ дооел увоз-извоз Скопје Вредност на договорот: 17.582.000,00 ден. Број на примени понуди: 1 Скопје Година: 2018 година Предмет на договорот: новогодишна декорација Изведувач: Друштво за производство, трговија и услуги „Линк медиа плус“ дооел увоз-извоз Скопје Вредност на договорот: 15.989.000,00 ден. Број на примени понуди: 1 Скопје Година: 2017 година Предмет на договорот: новогодишна декорација Изведувач: Друштво за производство, трговија и услуги „Линк медиа плус“ дооел увоз-извоз Скопје Вредност на договорот: 11.999,999,38 ден. Број на примени понуди: 2 Скопје Година: 2016 година Предмет на договорот: новогодишна декорација Изведувач: Друштво за производство, трговија и услуги „Линк медиа плус“ дооел увоз-извоз Скопје Вредност на договорот: 12.000.600,00ден. Број на примени понуди: 1

Општина Карпош за четири години потрошила повеќе од 172.000 евра за новогодишно украсување

Пишуваат: Маја Терзиова и Дора Ајдини

Општина Карпош за периодот од четири години (2016, 2017, 2018 и 2019 година) од општинскиот буџет за новогодишно украсување потрошила нешто повеќе од 172.000 евра или 10.661.678 денари. Околу две третини од овие средства или 6.249.917 денари се потрошени во една година за јавната набавка што ја добила компанијата „Линк Медиа плус“ во 2016 година, во време кога со општината раководеше Стевчо Јакимовски. Со промената на власта, опаѓа и вредноста на набавките за новогодишно украсување, при што во 2017 година се потрошени два милиони денари, во 2018 година 411.761 денари, додека во 2019 година се потрошени два милиони денари. Новогодишните трошоци низ годините Договорот од 2016 година, вклучува новогодишно украсување на јавни површини и огномет, кој е склучен со компанијата „Линк Медиа плус“ на 14.10.2016 година и изнесува 6.249.917 денари. „Линк Медиа“ е на пазарот околу 10 години, која е водечка компанија за украсување на отворени и затворени простори. Договорот од 2017 година, склучен на 22.11.2017 година е во времетраење од три месеци и изнесува два милиони денари со компанијата „Метал Електрик Миодраг“ ДООЕЛ од Скопје, застапувано од Миодраг Милошевиќ. Компанијата се занимава со градежни работи, изведување на патишта, автопати, градежни завршни обработки и архитектонски услуги. Во договорот пишува дека висината на трошоците на Општина Карпош, вклучува трошоци околу поставување на новогодишни елки, светлосни мрежи, светлосни топки, светлосни фигури, сијалички, светлосни коцки и фонтани. Договорот од 2018 година е склучен на 21.12.2018 година, со компанијата „Метал ват –ел“ од Скопје, застапувано од Манка Мангарова и изнесува 411.761.00 денари. Компанијата се занимава со сервисирање на моторни пумпи, трговија со материјали на машински и производствени погони и новогодишно украсување и промотивни материјали за настани. Во договорот од 2019 година, за украсувањето се потрошени два милиони денари од буџетот на Општината, кој е склучен со компанијата „Метал ват –ел“, исто како и во 2017 и 2018 година. Оваа година новогодишно украсување добија платото на „Млечен“ во УЗ „Владо Тасевски“, платото „Коцка“ во Карпош 3, плоштадот „Делфина“ во Влае 2, плоштадот во Бардовци, кружниот тек кај гимназијата „Георги Димитров“, плоштадот во Тафталиџе 2 и паркот спроти Студентскиот дом „Гоце Делчев“. Според досега достапните податоци за склучени одговори на ЕСЈН, од фирмите кои украсуваат во пресрет на 2020 година, скопската фирма „Линк Медиа“ е на прво место по вредност на договорот. Оваа компанија за два договори, со Град Скопје и со Општина Струмица, ќе добие над 300 илјади евра, додека 11 договори во вредност од 185 илјади евра има фирмата „Метал ват –ел“ од Скопје за 2019 година. Компанијата „Линк Медиа“ во 2017 година склучила пет тендери ,вклучувајки ги :Град Скопје, Карпош, Центар, Ѓорче Петров и Струмица.За нив добила договори вредни над половина милион евра. Аплицирањето за тендер трае од 10 до 20 декември, а потоа следува законски рок за објавување на електронска аукција, за доставување на известувањето за донесената одлука како и период на мирување на постапката додека помине рокот за евентуални жалби.

Во изминатите пет години, „Линк медиа плус“ четири пати го украсувала Радовиш

Пишуваат Љубица Иванова и Арта Ќерими

Во системот за електронски јавни набавки (ЕСЈН), податоци за склучени договори за Новогодишно украсување во Радовиш има за 2015, 2016, 2017, 2018 и 2019 година. Вкупната вредност на склучените договори за овие години изнесува 6.575.196 денари односно околу 106.913 евра. Како носители на набавката за 2015, 2016, 2017 и 2019 година се јавува фирмата „Линк медиа плус“ ДООЕЛ – Скопје, а за 2018 година била ангажирана фирмата „МЕТАЛ-ВАТ-ЕЛ“ ДООЕЛ – Скопје. Во 2015 година на е-аукцијата имало две понуди, за услугата изнајмување, монтажа и демонтажа на декоративна опрема за новогодишно и божиќно украсување, склучен е договор со „Линк медиа плус“, вредноста на склучениот договор е 1.029.668 денари со вклучен ДДВ. Подетални информации за тендерот не постојат, ниту пак има прикачено документ со технички спецификации. Во 2016 година, предметот на договорот за јавна набавка е: Монтажа и демонтажа на изнајмена декоративна опрема за новогодишно и божиќно украсување за 2017 година во Општина Радовиш. Носителот на набавката се обврзува да го испорача предметот на договорот на следниот начин- да ја монтира декоративната опрема која е во негова сопственост или е земена под закуп на негов трошок најдоцна до 10.12.2016 година и да изврши нејзина демонтажа на утврдените локации во се според спецификацијата во Општина Радовиш веднаш после 15.01.2017 година. Времетраење на договорот е за период од еден месец. Добиена е само една понуда, а вредност на склучениот договор со фирмата „Линк медиа плус“, со вклучен ДДВ од 1.475.000 денари. Нема прикачено документ со технички спецификации. Во 2017 година за монтажа и демонтажа на изнајмена декоративна опрема за Новогодишно и Божиќно украсување за 2018 година во Општина Радовиш за период од еден месец, добиена е една понуда. Вредноста на склучениот договор со вклучен ДДВ е 1.404.436 денари, повторно со фирмата „Линк медиа плус“. Во документот со технички спецификации даден е детален опис, количина и цени за услугата. Во 2018 година за новогодишно и божиќно украсување за 2019 година, дадена е една понуда и склучен договор со фирмата Метал ват – ел ДООЕЛ од Скопје во вредност од 1.179.292 денари со вклучен ДДВ. Во документот со технички спецификации даден е детален опис, количина и цени за услугата. Во 2019 година повторно е склучен договор со „Линк медиа плус“, а вредноста на договорот изнесува 1.486.800 денари со вклучен ДДВ. Во описот се наведени: Музички инструменти, спортски реквизити, игри, играчки, занаетчиски предмети, уметнички материјали и додатоци; Електрични машини, апарати, опрема и потрошен материјал; осветлување; Мебел (вклучувајќи канцелариски мебел), покуќнина, домашни уреди (со исклучок на осветлување) и производи за чистење; Пиротехнички услуги Времетраење на договорот е во период од два месеци, а добиени биле три понуди. Највисока добиена понуда: 1.271.043 денари, а најниска добиена понуда изнесува 275.000 денари. Критериум за доделување на договор е најниската цена. Општината склучува договор во износ ос 1.260.000 денари, без вклучен ДДВ. Во документот со технички спецификации даден е детален опис, количина и цени за услугата.

Куманово новогодишно „светка“ за 20 илјади евра

Пишуваат: Ивана Настеска и Албрие Џемаили

Општина Куманово за новогодишното украсување за дочекот на 2020 година, потрошила околу 23 илјади евра (1.412.430 денари), според проценетата вредност на тендерот. Јавното претпријатие „Куманово паркинг“ којшто го спровел тендерот сè уште нема доставено до Електронскиот систем за јавни набавки (ЕСЈН) податок за вредноста на склучениот договор. Најчесто, повеќето од општините или јавните претпријатија кои го спровеле тендерот за новогодишно украсување, финалните податоци на ЕСЈН ги објавуваат до крајот на месец јануари. Покрај градскиот плоштад, во Куманово, вообичаено се украсуваат и централните улици „Гоце Делчев“, „11 Октомври“, булеварите „Трета МУБ“ и „Октомвриска револуција Трошоците минимално се намалуваат во последните години За украсувањето за дочекот на 2019 година, Општина Куманово издвоила речиси иста сума од околу 23 илјади евра или 1.416.000 денари. Според склучените договори за изминатите години, поточно за новогодишно украсување за 2016, 2017 и 2018 година, Општина Куманово бележи тренд на намалување на трошоците од неколку илјади евра. Новогодишното украсување во пресрет на 2016 година чинело околу 28 илјади евра (1.770.000 денари) што е најмногу во последниве четири години. Истата година, беше укината и прославата за дочекот на новата година на плоштадот во Куманово од тогашниот градоначалник Зоран Дамјановски, со образложение дека скапи се хонорарите на изведувачите, а интерес и посетеност од граѓаните нема. За 2017 и 2018 година за новогодишното украсување се потрошила идентична сума на пари од по околу 27 илјади евра (1.722.800 денари). Иста фирма добива тендери во различни општини

Иста фирма добива тендери во различни општини Скопската фирма „Метал ват – ел“ две години по ред го добива тендерот за новогодишно украсување на општина Куманово, во вредност од околу 46 илјади евра за двете години. Иако сè уште не е јавно достапен склучениот договор за последната година, во делот на одлуки на ЕСЈН, стои дека избрана била оваа фирма со проценета вредност од околу 23 илјади евра (1.412.430 денари). „Метал ват-ел“ го добила и тендерот за новогодишно украсување и за 2019 година за Општина Куманово, со склучен договор од околу 23 илјади евра или 1.416.000 денари. Истата фирма„Метал ват-ел“, годинава ги доби тендерите за украсување во уште шест општини и тоа: Општина Карпош (околу 33 илјади евра), Општина Охрид (29 илјади евра), Општина Чаир (23 илјади евра), Општина Гази Баба (16 илјади евра), Општина Валандово (околу 10 илјади евра) и Општина Ресен (речиси 8 илјади евра). Во период од 2017 и заклучно со украсувањето за дочекот на 2020 година, според податоците на ЕСЈН, истата фирма „Метал ват-ел“ добила вкупно 19 тендери за новогодишно украсување во македонските опшини. Во 2017 и 2018 ги добила тендерите распишани од Општина Охрид во вредност од 23 илјади евра, односно 16 илјади евра.

Во 2019 година пак, оваа фирма добива 10 општински тендери за новогодино украсување и тоа: Охрид (30 илјади евра), Куманово (23 илјади евра), Чаир (23 илјади евра),Радовиш (19 илјади евра), Гевгелија (17 илјади евра), Гази Баба (13 илјади евра), Валандово (околу 10 илјади евра), Карпош (околку 7 илјади евра), Неготино ( околу 6 илјади евра) и Крива Паланка (околу 6 илјади евра). Во 2017 и во 2018 година пак, тендерите на новогодишно украсување од Општина Куманово ги добивала фирмата „Линк медиа груп“ од Скопје, која истотака често победува на тендерите и во други општини, и тоа неколку години по ред вклучувајќи го и Градот Скопје. ЈП Куманово-паркинзи задолжено за тендерите за Нова година Во 2009 година, Советот на Општина Куманово донесе одлука за формирање на Јавното претпријатие „Куманово – паркинг“. Првичната идеја била ова претпријатие да ги решава проблемите за паркирање во градот, тековно да го одржува јавното и уличното осветлување, контрола на потрошувачката електрична енергија, како и одржување и стопанисување со спортски терени и угостителски објекти ,кои се во сопственост на општината. Две години од основањето на ЈП „Куманово-паркинг“,во 2011 година, доверени му се ингеренциите за распишување и спроведување на тендерите за новогодишното украсување.

Општина Струга ги намалила трошоците откако го ангажира ЈКП „Еко Струга“

Пишуваат: Шефкие Аласани и Теодора Новеска

Веќе две години градот Струга, на предлог на Советот на Општина, новогодишно го украсува Јавно комуналното претпртијатие (ЈКП) „Еко-Струга“. Јавното претпријатие е задолжено да го украси градот и да ги одржува украсите, за да може да се користат и следните години. Пред донесување на оваа одлука, во анализираниот период од 2016-2019 година, секоја година се избирале различни компании, преку системот за јавни набавки. Трошоците за украсување на градот за новогодишните празници, според податоците кои се достапни на системот за електронски набавки e-nabavki, варираат од година во година. Воочливо е дека ниту една година не е истото претпријатие кое го добива тендерот за украсување на градот. Само во 2016 година, проценетиот буџет од Општината е надминат од договореното претпријатие, и тоа проценетата договорена сума од 762.711,86 денари достигнала до 900.000 денари. 2017 година: Украсување на градот за Нова Година 2018 Проценета вредност: 508.474,58 денари, Договорена вредност: 505.100 денари, Набавката ја добива Трговско претпријатие за производство, трговија и услуги БЕНИ МАРКЕТ, с. Велешта-Струга ДООЕЛ. 2016 година: Украсување на градот за Нова Година 2017 Проценета вредност: 762.711,86 денари, Договорена вредност: 899.986 денари. Прифатена е понудата на Претпријатиете за трговски услуги ВВУЛЦ – ТРАНСПОРТЕ импорт-експорт ДООЕЛ Велешта, Струга. Во системот на јавани набавки нема документ за склучен договор. 2015 година: Украсување на градот за Нова Година 2016 Проценета вредност: 762.711,86 денари. Договорена вредност: 900.000 денари Договорот за украсување го добива Претпријатие за градежништво, производство, трговија и услуги ВИРГО ЕНГИНЕРИНГ ДООЕЛ импорт-експорт Скопје. И овој договор не може да се најде на e-nabavki.

Општина Тетово три години по ред ја украсува иста компанија

За украсување на градот за 2019 година, Општина Тетово планирала 25 илјади евра, но одлучено е овие средства се донираат во Албанија, по земјотресот на 26 ноември, каде животот го загубија 52 лица. Со тоа, градот остана без новогодишно украсување. Во 2018 година, Општина Тетово за новогодишно украсување одвои 789.000 денари, што е помал буџет споредено со 2016 и 2017 година. За украсувањето на градот се погрижи компанијата „БОШ ДД“ од Тетово, која го украсуваше градот три години по ред. Според податоците од електронскиот систем за набавки, оваа компанија го добила тендерот за украсување на градот во 2016-та и 2017-та година, со ист буџет од 1.199.670,00 денари. Освен тендерот за новогодишно украсување, Компанијата БОШ добила уште два други тендери од истата Општина. Се работи за проектот „Изградба и реконструкција на јавното осветлување“ во 2018 година, проект со вредност од 11.585.546 денари, и другиот проект во 2019 година за „Набавка на репроматеријали за улично осветлување“, со вредност од 1.249.260 денари. Трошоци на Општина Тетово за новогодишно украсување: Година: 2018 Наслов на договорот: Новогодишно украсување Изведувач: „БОШ ДД“ од Тетово Вредност на договорот: 789.000 денари. Година: 2017 Наслов на договорот: Новогодишно украсување Изведувач: „БОШ ДД“ од Тетово Вредност на договорот: 1.199.670 денари. Година: 2016 Наслов на договорот: Новогодишно украсување Изведувач: „БОШ ДД“ од Тетово Вредност на договорот: 1.199.670 денари.

Општина Битола ги намалила трошоците за новогодишно украсување

Врз основа на податоците од електронскиот систем на јавни набавки, Општина Битола за новогодишното украсување за преодот од 2019 во 2020 година, потрошила околу 12 илјади евра за дочекот на Новата 2020-та, намалувајќи ја на овој начин сумата пари за овој празник, во споредба со 2018 година. По објавениот повик на општината, се потпишани три договори со две компании. За материјалите за украсување за Нова Година и фигури за деца е одбрана компанијата „ЗИ МУС“ од Скопје, со која се потпишани два договори – првиот со вредност од 271.990 денари, а вториот договор со вредност од 287.330 денари. Додека третиот договор, кој се однесува исто така на материјали за новогодишно украсување и фигури за деца ,е потпишан со „Техномак Инженеринг“ од Битола, со вредност од 163.803 денари. Во 2018-та се потрошени околу 16 илјади евра за дочек на Нова Година. Општината потпишала четири договори за Нова Година. За набавка на новогодишни украси за 2018-2019 година, повторно набавката ја добила компанијата „ЗИ МУС“ со која е потпишан договор со вредност од 349,823 денари. За набавка на материјали за поправка на украсите и фигури за деца се потрошени 188.800 денари со набавката од „Алфанет компјутер систем“ од Битола. За електрични услуги, монтирање и одржување на украсите, компанијата „Винел електрик“ од Битола добила 361.080 ден за извршување на услугите. Во меѓувреме, за потрошен материјал за реконструкција и поставување на украсите за Нова Година повторно е потпишан договор со „Техномак Инженеринг“ со вредност од 118.000 денари. За 2017 година не се објавени податоци, а во 2016 е потпишан договор за електрични услуги, монтирање, одржување и отстранување на новогодишни украси со компанијата „ЕЛ МАР“ од Битола, во износ од 219.622 денари или 3,5 илјади евра.

За пет години Ресен потрошил близу два милиони денари за украсување

Четири години по ред Ресен за Нова Година го укасува една иста компанија – „Еко клуб“ ДООЕЛ од Битола и тоа за ист износ од 354.000 денари. Вкупните пресметки покажуваат дека за украсувањето на плоштадот „Цар Самоил“, Општина Ресен во 2016,2017,2018 и 2019 година потроши над 1.400.000 денари. Новогодишното украсување во преодот од 2019 во 2020 година го добива Друштвото за трговија, производство и услуги Метал ват-ел од Скопје, а Општина Ресен платила поскапо. Набавката изнесува 483.210 денари со ДДВ. Од овие податоци евидентно е дека во 2019 година биле потрошени 129.210 денари повеќе од другите години.

Охрид за новогодишното украсување во 2019 година плати двојно повеќе од 2017 година

Пишуваат: Рита Бехадини и Дајана Лазаревска

Општина Охрид, иако веќе четири години ја украсува иста команија, за новогодишното украсување на градот во 2019 година потроши двојно повеќе од 2017 година. Фирмата изведувач на декорацијата е „Метал ват-ел“, ДООЕЛ од Скопје, која наплатила 1.779.912 денари за украсувањето во 2019 година, додека во 2017 година новогодишната декорација чинела 999. 342 денари. „Метал ват–ел“ е истовремено единствениот апликант на тендерот последните 4 години на јавната набавка на Општина Охрид.

| Година | Потрошен износ (ден) | | ------ | -------------------- | | 2019 | 1,779,912 | | 2018 | 1,862,928 | | 2017 | 999,342 | | 2016 | 1,416,000 |

Оваа компанија е исто така задолжена за декорирањето на Општина Аеродром во 2019-та, во износ од 2.983.925 денари. Исто така, во 2018 година, го добива тендерот за украсување на општините: Гевгелија, Радовиш, Неготино, Крива Паланка, Валандово и скопските општини: Карпош, Чаир, Аеродром и Гази Баба.

Ова компанија освен со новогодишно украсување, се занимава и со многу диверзибилни дејности. Имено, повеќе пати врши сервисирање на протопни и циркулаторни пумпи во спортската сала „Борис Трајковски“- Скопје, ЈП „Водовод“-Куманово. Исто така, во 2018 година истата фирма е набавувач истовремено и на хирушки мантили за Клиниката за Кардиологија во Скопје и корпи за одпадоци за ЈП „Комунална Хигиена“- Скопје.

Компанијата „Метал ват –ел“ Скопје, со седиште Гази Баба има долга листа на клиентела, вклучувајќи ја и компанијата „Линк медија плус“, која ја врши истата дејност, новогодишно украсување и’ е директен конкурент.

„Линк медиа плус“ и „Метал ват –ел“ рекордери по јавни набавки за новогодишното украсување

Пишуваат: Љубица Иванова и Арта Ќерими

Споделува лични искуства за да ги охрабри другите луѓе и да им пренесе дека е подобро нешто да се преземе како превенција и да се работи на личен развој кога има здрава основа – Мирослав Драганов, мотивациски говорник и тренер за самодоверба, поранешен извршен директор на Институтот за човекови права, кој уште на 21 година го освоил светот со натпревари на јавно говорење на исто рамниште со светски лидери. Магистрирал уставно право на Правниот Факултет во Скопје и автор е на книгите „На своја кожа – продолжи со насмевка“ и „Продолжи со насмевка – за љубов создавајќи“, кои се автобиографски и мотивациски.

Покрај издадените книги, Драганов, исто така, споделува искуства и објавува видеа на социјалните мрежи, држи и работилници за личен развој и самодоверба, работи со поединци, компании, тимови. Во подготовка е и аудио верзија на неговата книга, која нема да биде во комерцијални цели, а е наменета за слепи лица.

„Надворешниот свет е едно, но, како ние реагираме на надворешниот свет е сосема друго, најмалку што сакам е некој друг да го поминува тоа што сум го поминал јас“, вели Мирослав Драганов. Во својата прва книга раскажува лични и трагични моменти, кога, како што вели, не му бил потребен само мотиватор туку и бил и во ситуација да дојде до психијатар. Тој вели дека животот буквално го трескал од земја. Со него разговаравме за тие пресвртни, клучни моменти.

Што е тоа што вас ви дава сила да продолжите понатаму ако ви било тешко?

-Животот никогаш нема да ви биде совршен, но, важен е фокусот, а вие бирате на што ќе се фокусирате, вели Мирослав и се присетува на ситуација како само затоа што верувал на даден збор, бил донесен во тешка животна ситуација. Сепак, ситуација од која доста научил. -Можеби сум еден од ретките кој во пет години дал четири откази, во време во кое велат дека тешко е да се најде работа – вели тој и раскажува како откако му било ветено работно место, а поради што напуштил сигурна работа, работодавачот не го одржал ветениот збор, а Мирослав останал без работа.

„Мојата животна девиза е дека за се постои решение, освен мртов човек да оживее“. -Тоа беше тежок период затоа што ниту татко ми ниту маќеа ми не работеа, решив да не им кажувам ништо, тие мислеа дека две недели јас одам на работа, излегував дотеран од дома, знаев дека не може да ми помогнат, а само ќе се нервираат, а знаев и дека ќе најдам решение, па дури тогаш ќе ги известам. Од денешна перспектива, мило ми е што и тоа искуство сум го поминал, бидејќи тој ги затвори канцелариите, а јас сум таму кај што сум и допрва растам, објаснува Драганов.

Од правник, до мотивациски говорник. Наоѓате ли поврзаност во овие две професии, бидејќи не секој може да биде мотивациски говорник? Кога вие првпат почувствувавте дека тоа може да биде ваша професија?

-Кога можат тие зошто не и јас. Се фокусирав целосно на работата како тренер за самодоверба и мотивациски говорник. Сфатив дека ова ме прави посреќен, колку и да изгледа несигурно во очите на останатите. Официјално го работам тоа што го сакам, иако сум го правел низ годините, без да наплаќам, приватно со мои блиски луѓе, кои отсекогаш ми велеле дека им влијаам позитивно и ме поттикнувале. Правото не е целосно занемарено во сегашната моја работа, бидејќи ова е превенција, да си ги изградите односите со луѓето, со вработените, да се едуцирате, да знаете кои се вашите човекови права да не дозволите некој да ви ги наруши. Меѓудругото, позитивна едукација во еден тим води до поголема продуктивност, негативната води кон мобинг, што е нарушување на човекови права, смета Мирослав Драганов.

Драганов вели дека следел голем број странски мотивациски говори, но преживеал и доста предизвици во животот. Смета дека наученото може да го применува, додавајќи елемент на дополнителна вредност така што комбинира теорија и пракса. За себе вели дека ги поминал сите скалила, почнал од најниско – приправник, па се до највисоко, до извршен директор. Реакциите од поединци, вели дека најмногу го радуваат. Го истакнува примерот со магионичарот, Кристијан Шопов кој претежно работел со деца, но благодарејќи на Мирослав, ја остварил животната страст да работи со возрасни, пребродувајќи го стравот од јавни настапи пред голема публика, а Драганов е најблагодарен кога таквите искуства ги споделуваат и ги пренесуваат на други луѓе.

Може ли секој човек да има самодоверба? Како вие низ годините сте ја изградиле вашата самодоверба, што за вас претставува самодовербата?

-Верувајте во себеси и во вашите способности, но не се преценувајте. Постојат две крајности. Едниот момент е да се биде самобендисан и нарцисоиден, а другиот да не веруваш во себеси со што нема да ги осознаеш твоите способности. Самодовербата е на средината и е најубава, и додава дека таа е пропорционална со тремата, така што кога имате повеќе трема, ќе имате помалку самодоверба, советува Драганов.

Тој раскажува за негова колешка која ги имала изгледано сите ТЕД ТАЛКС, меѓутоа кога требало таа да излезе да зборува на конференција, имала трема и не било успешно, затоа Драганов вели дека една од техниките за градење самодоверба е со вежбање. -Ако имате трема од нешто, правете го повеќе пати. Учете како да го подобрите, но не само со теорија, советува Драганов. И заборавите на вашето его, додава тој.

Драганов ни откри и дека често му велат дека не размислува како луѓето во Македонија, па го прашавме колку кај нас има фидбек на тоа што го прави. -Во Македонија не секогаш ни недостасува квалитет, туку да бидеме поотворени за промените. Луѓето кај нас некогаш сакаат прво да видат дали има резултати, вели тој и додава дека во поново време и тие што биле скептични, кога ќе ги почувствуваат резултатите, препорачуваат.

Совет, како граѓаните да продолжат со насмевка, во услови на суров свет, брз живот и проблеми?

-Времето си е време, не можам да го сменам, но можам да го сменам моето однесување. За почеток нека сменат приоритети. Ајнштајн вели ако со еден начин на размислување создавате проблем, не очекувајте да го решите со истиот начин на размислување. Самиот начин на размислување нема да ви донесе многу ако не е проследен со акција. Јас сум тој кој вели обидувајте се, грешките се искуство, ама ако сакате да научите, да бидете отворени за знаење да се надградувате во вештини. И работете го она што ве прави среќни, не само на работа туку цело време. И продолжете со насмевка, е пораката на Мирослав Драганов, мотивациски говорник и правник.

Arta Qerimi

Published Work

Органската храна во земјава – се’ уште во зачеток

„Затворена“ Македонија

„Линк медиа плус“ и „Метал ват –ел“ рекордери по јавни набавки за новогодишното украсување

Мирослав Драганов: Како да продолжите со насмевка