ЛИДА ШЕРАФАТМАНД: АКО ИМАТЕ ЕДЕН СОН, НЕ СЕ ОТКАЖУВАЈТЕ ОД НЕГО

August 4, 2021

|

Language:Albanian

ЛИДА ШЕРАФАТМАНД: АКО ИМАТЕ ЕДЕН СОН, НЕ СЕ ОТКАЖУВАЈТЕ ОД НЕГО

Лида Шерафатманд е меѓународна уметничка која љубовта кон уметноста ја откри во 1980 година, кога имаше само 3 години. Родена е во Иран, каде што живееше првите три години во услови на војна, бомбардирање и револуција, а потоа замина како бегалец во Малта, каде и порасна. Поради овие искуства, таа почувствува дека мора да стори нешто за да придонесе за општеството. Одлучила да ја прифати уметноста како нејзин главен пат кога имала 19 години. Ги заврши своите магистерски студии по меѓународни односи за да може да има повеќе знаење за војните и проблемите во општеството. Денес, таа е многу позната уметничка, која ја изложуваше својата уметност во над 20 земји и двепоштенски марки од нејзините слики беа отпечатени во Лихтенштајн и Кина.Нејзините слики се исто така отпечатени во академски книги. Пред две и пол години дошла на изложба во Струга, каде била фасцинирана од спокојството и поетскиот дух на градот и решила да стане жителка. Додека живее во Струга, освен придонесот преку уметноста, таа започна и многу проекти кои им помагаат на граѓаните на Струга да бидат поактивни и смета дека тоа е придонес и награда за нивното гостопримството. Неодамна, таа започна проект наречен Пролет на флоресценсизмот заедно со струшкиот уметник Милко Нестороски и уште тројца меѓународни уметници. За време на интервјуто таа спомена дека планира да донесе повеќе меѓународни уметници во Македонија, па заедно со локалната уметничка заедница тие можат да создадат инспирирана уметност. Таа вели дека уметниците во Македонија имаат потенцијал и се многу талентирани.

Автор: Илмие Жаку

Како ја започнавте својата кариера во сликарството, што ве мотивираше?

Лида Шерафатманд: Имав страст кон сликарството уште од многу мала, првиот цртеж го направив на тригодишна возраст, кога видов слика во умот, а потоа кога имав 19 години, решив да го прифатам како главен пат затоа што чувствував дека ова што го имав е талент и сакав да создадам работи во општеството што можат да останат и да имаат влијание, затоа што сум многу чувствителна на социјалните услови и социјалните теми. Ги интегрирав тие теми во мојата уметност, па накратко ова е начинот на кој решив да го прифатам ова како мој главен пат.

Вашата прва слика беше кога имавте три години, што сликавте, која беше пораката на сликата?

Лида Шерафатманд: За жал, во тоа време мојот роден град само штобеше бомбардиран, војната беше започната и јас само погледнав нагоре и во мојот ум бев сонце што свиреше на кавал, песните што доаѓаа по кавалот беа ангели и тие танцуваа и праќаа цвеќе за луѓето, така да, јас всушност го нацртав тоа, т.е. сонцето што свири на кавал. Со ова, на некој начин, сакав да покажам дека постојат и други избори што ги имаме во животот,бидејќи и го покажав тој цртеж на мајка ми и ја прашав зошто луѓето не му дозволуваат на сонцето да пее и да танцува наместо да ги уништуваат нашите домови, така да, мислам дека сè уште сум на темата, но на позрел, повозрасен начин, нормално.

Сте почнале како професионалец кога имавте 19 години, која е сликата што ве направи славни?

Лида Шерафатманд: Се прашувам која би можела да биде. Можеби е онаа што ја направив во 2018 година, кое беше дело како одговор на урината на Марсел Дишан, тоа е уринар, но всушност се нарекува фонтана, што на некој начин означи почеток на пресврт во уметноста и со тоа дело тој се спротивставуваше на војните, затоа што тој ја обележа 1914 година со тој писоар и симболично велеше како, во оваа војна на некој начин го трошите целиот живот на луѓето. И јас помислив да оспорувам војна исто така, но наместо колку е грда војната, помислив да разбудам колку убави можат да бидат нашата душа и нашите животи, така да луѓето можат да изберат што е поубаво.На тој начин, направив симболичен извор или внатрешенизвор и формата на урина асимилирана во цветот на ирисот, бидејќи правните средства на суштината на цветот требаше да ги наводнуваат сувите делови на нашата душа, затоа што јас сметам дека ако одиме во војна и уништиме нечиј живот, ние всушност се сушиме самите себеси, па ако можеме да го разбудиме тој извор, тоа е алтернативниот избор и така ја оспорив војната. Оваа слика беше во сите вести, па мислам дека ова е едно од моите најважни дела.

Вашите дела се отпечатени и на поштенски марки во Лихтенштајн и Кина, исто така и на многу книги, кажете ми малку повеќе за ова и како се чувствувате со ова што сте го постигнале?

Лида Шерафатманд: Тоа е навистина остварување на сонот затоа што со овие објави, да речеме, марките и книгите нудат конкретно место за мојата уметност, тоа беше желба што ја имав кога почнав да сликам, сакав да останат таму долго и да имаат влијание, така да сега влијанието на мојата уметност станува се поопипливо. И, исто така, затоа што ова се цветни слики и многу често имаме цвеќиња во уметничките дела како нешто украсно, но јас сакав да го доближам до нашето човечко општество и да му дадам простор за меки работи. Ова исто така беше одговор на работата на Марсел Дишан, во ред е да се спротивставиме на злосторствата, создавајќи ги повторно тие ѕверства велејќи, погледнете колку е лошо ова, но за мене не беше доволно, сакав да обезбедам некои будења и сакав, на некој начин, да им покажеме кои алтернативни избори постојат.Книгите се исто така академски, тие ја приближуваат уметноста до академскиот истражувачки свет, бидејќи ова е пак друга работа што ја забележав во светот на уметноста, многу уметници се занимаваат со социјални теми, но тие не направиле никакво истражување на оваа тема, па затоа, да речеме, тие се жалат, прашуваат зошто се лути, зошто се случуваат овие бомбардирања и тоа е во ред, но јас сакав да одам чекор понатаму да истражувам на темата, како дојдовме до оваа ситуација и кои се патиштата за напред, така да се обидов да го вметнам тоа знаење во моето уметничко дело, а тоа знаење е главно поврзано со човечката природа, основните потреби на човекот.

Пред две и пол години, решивте да дојдете и да живеете во Струга, мало гратче, како одлучивте да станете жителка на овој град?

Лида Шерафатманд: Бев тука на ликовен симпозиум и навистина атмосферата во градот, езерото луѓето беа многу убави и пријателски расположени, лебедите, ветерот во градот, а исто така тогаш не знаев за фестивалот на поезијата. Но, некако кога шетав по овие улици можев да почувствувам дека има поезија во воздухот, така да овие работи ме натераа да одлучам, бидејќи иако имам се стремам да имам многу активен живот во смисла на вклучување во многу настани и патувања, на дневна основа, навистина сакам мир и спокој, и ова место ми го овозможи тоа, а исто така сум многу среќна што можам да кажам дека овие достигнувања што ги споменавме, марките и книгите, се случија откако дојдов во Струга, така да овој град ми носеше многу среќа.

Покрај вашите уметнички проекти, исто така започнавте проект за чистење на градот Струга, каде што секој граѓанин може да исчисти некоја област во градот, да наслика пред и потоа и да освои награда од 100 евра. Проектот започна во јануари и трае 12 месеци. Како одлучивте да започнете ваков проект и како се одвива досега?

Лида Шерафатманд: Да, можам да кажам дека секој месец сме имале придонес, така што во основа идејата беше дека, забележав дека има млади луѓе кои самоиницијативно ги чистат улиците, потоа забележав дека на плажата каде навистина ми се допаѓа да прошетам, честопати гледам ѓубре и е жалосно, па затоа помислив дека по оваа цена можеби луѓето стануваат посвесни за скапоцениот и убав град што го имаат,а исто така им се заблагодаруваат на оние граѓани кои се грижат и чистат, мислам дека и службените лица чистат наутро но во текот на денот кога луѓето поминуваат се полни со ѓубре. Така, секој месец објавуваме фотографии на луѓето кои чистеле и имаме одлична реакција, имаме по 8 илјади прегледи на секоја објава, затоа мислам дека од населението во Струга кое користи Фејсбук да речеме, повратните информации се добри. Секој месец има се повеќе луѓе кои доаѓаат и прашуваат дали можеме да го исчистиме ова место или тоа место. Мило ми е што го започнав, тоа е мал придонес од моја страна за тоа што ме прифатиле тука.

Исто така,во последно време започнавте уметнички проект, со локални уметници и тројца меѓународни уметници, наречен Пролет на флоресценсизмот, кажете ми повеќе за тоа, што значи, која е неговата цел, како се одвива?

 

Лида Шерафманд: Ова што го правиме е како уметнички концепт, главно како одговор на кризата, кризата што веќе ја видовме пред почетокот на пандемијата, во однос на отуѓување на луѓето од природата, нерамнотежата меѓу општествата и сето тоа, но потоа пандемијата го направи тоа видливо во нашите очи, па такаго сметавме како одговор на криза од пандемијата, можеме да ги обезбедиме нашите дела со нашата страница на Инстаграм и со делата се обидуваме да ги приближиме луѓето поблиску до природата, така да ќе можеме да го најдеме местото на изобилството во нас самите и во нашите околини за да го стимулираме нашето креативно размислување, бидејќи кога сме заглавени во еден проблем, ние сме иритирани и многу е тешко да најдеме креативно решение, но ако успееме да ја промениме состојбата на нашиот ум, дури и да е на само десет минути, во таа нова душевна состојба е полесно да се дојде до идеи, што можеме да направиме, а исто така и тоа чувство на грижа, што повторно им помага на патот за напред.Значи, ние се обидуваме да ја изразиме природата на фантазијата, знаете, создадете ја таа душевна состојба што може да обезбеди малку освежување.

Отворивте и студио за флоресценсизмот во Струга, какви беа реакциите на граѓаните, дали се заинтересирани за уметностите?

Лида Шерафатманд: Слободно можам да кажам дека сите беа многу среќни кога видоа дека ова ателје е отворено, особено затоа што е високо кај пазарот и доста од  луѓето немаа обичај да доаѓаат тука на прошетка, освен за купување на брзина. Исто имавме и работилници за медитација и сакавме да развиеме дискусии за животот. Тоа е културна активност и шанса за социјална интеракција. Можам да кажам дека реакциите беа многу добри и беше многу убаво да се видат, што значи дека луѓето се отворени и уметноста е добредојдена од нивна страна.

Кои се вашите планови во иднина, откако ќе ги завршите проектите со кои сте ангажирани во моментов?

Лида Шерафатманд: Се надеваме дека сега состојбата со пандемијата се подобрува малку, па се надеваме дека ќе имаме физичка изложба што ја резервиравме во Музејот на современа уметност во Италија, за пролетта на флоресценсизмот, но бидејќи патувањата беа блокирани, го изведовме преку Интернет. Покрај тоа, започнав уште една иницијатива во Струга, а тоа е програмата за Престој на меѓународни уметници, што беше договор меѓу културниот центар и хотелот за уметност, така што кога уметниците ќе дојдат тука може да добијат попуст во хотелот, а потоа тие можат да ја запознаат локалната уметничка заедница и да создадат дело инспирирано од тука и ќе изложат во културниот центар, каде ќе зборуваат за нивниот живот, уметничкиот живот и сè. Има многу меѓународни уметници кои сакаат да дојдат, но ние само чекаме да се отворат границите.

Која е вашата порака до младите уметници и младите кои имаат сништа?

Лида Шерафатманд: Би сакала да им кажам дека ако имаат сон да не се откажат од него, може да потрае многу, но само затоа што трае предолго не значи дека тие треба да го изгаснат,бидејќи тој сон во дневна основа ќе донесе промена во начинот на интеракција со другите и секогаш ќе има инспиративен ефект околу нас. И, исто така, во Струга искрено секој ден гледам млади луѓе кои се многу интелигентни и талентирани, па затоа би сакала да им кажам на луѓето овде да не потценуваат, бидејќи можеби на глобално ниво Македонија не е позната, или не знам, можеби економски не делува како Кина и САД, но тоа не значи дека потенцијалите не се исти, така да, оваа е мојата порака.

Овој текст е продукт од проектот “Young Journalists’ Network” имплементиран од Демокраси Лаб. Овој проект е поддржан од Амбасадата на САД. Мислењата, откритијата и заклучоците или препораките изнесени овде се на имплементаторите/ авторите, и не ги одразуваат оние на Владата на САД.

This article is a product of the project “Young Journalists’ Network” implemented by Democracy Lab. This project was funded through a U.S. Embassy grant. The opinions, findings, and conclusions or recommendations expressed herein are those of the implementers/authors and do not necessarily reflect those of the U.S. Government.

Ky artikull është produkt i projektit “Young Journalists’ Network” I implementuar nga Democracy Lab. Ky projekt është i mbështetur me grant nga Ambasada e SHBA-ve. Mendimet, zbulimet dhe konkluzionet ose rekomandimet e paraqitura këtu janë të implementuesve/autorëve dhe nuk i reflektojnë domosdoshmërisht ato të Qeverisë së SHBA-ve.

About the Authors

Published in