LIDA SHERAFATMAND: NËSE KENI NJË ËNDËRR, MOS HIQNI DORË NGA AJO

Lida Sherafatmand është një artiste ndërkombëtare,  e cila dashurinë për artin e zbuloi në vitin 1980, kur ajo ishte vetëm 3 vjeç. Ajo lindi në Iran, ku jetoi 3 vitet e para në rrethana të luftës, bombardimeve dhe revolucionit dhe më pas shkoi si refugjate në Maltë, ku edhe u rrit. Për shkak të këtyre përvojave, ajo ndjeu se duhet të bënte diçka për të kontribuar në shoqëri. Ajo vendosi të merrte artin si rrugën e saj kryesore kur ishte 19 vjeç. Ajo përfundoi studimet e saj master mbi Marrëdhëniet Ndërkombëtare, kështu që të mund të ketë më shumë njohuri mbi luftërat dhe problemet e shoqërisë. Sot ajo është një artiste shumë e famshme, e cila ka ekspozuar artin e saj në mbi 20 vende dhe dy pulla zyrtare janë shtypur nga pikturat e saj në Lihtenshtajn dhe Kinë. Pikturat e saj janë shtypur edhe në libra akademikë. Dy vjet e gjysmë më parë ajo erdhi në një ekspozitë në Strugë, ku u magjeps nga qetësia dhe fryma poetike e qytetit dhe vendosi të bëhej banore e vendit. Ndërsa ajo po jeton në Strugë, përveç kontributit të saj nëpërmjet artit, ajo filloi shumë projekte që ndihmojnë  qytetarët e Strugës të jetë më aktiv dhe ajo e konsideron atë si një kontribut dhe shpërblim për mikrpitjen që ka pasur. Kohët e fundit, ajo filloi një projekt të quajtur Pranvera e Florescencizmit së bashku me artistin vendas nga Struga, Milko Nestoroski dhe tre artistë të tjerë ndërkombëtarë. Gjatë intervistës ajo përmendi se ka plane për të sjellë më shumë artistë ndërkombëtarë në Maqedoni, kështu që së bashku me bashkësinë lokale artistike ata mund të krijojnë art të frymëzuar. Ajo tregon se artistët në Maqedoni kanë potencial dhe janë shumë të talentuar.

Intervistoi: Ilmie Zhaku

Si e filluat karrierën tuaj në pikturë, çfarë ju motivoi?

Lida Sherafatmand:Unë kisha një pasion për pikturimin që kur isha shumë e vogël, kam bërë vizatimin tim të parë në moshën tre vjeç, kur pash një imazh në mendjen time dhe pastaj kur isha 19 vjeç vendosa ta merrja si rrugën time kryesore, sepse ndihesha se ky ishte një talent që unë kisha dhe unë doja të krijoja gjëra në shoqëri të cilat mund të mbeten dhe të kenë një ndikim, sepse jam shumë e ndjeshme ndaj kushteve sociale dhe temave sociale. I kam interguar ato tema në artin tim, kështu që kjo është me pak fjalë se si vendosa ta marr këtë si rrugën time kryesore.

Piktura juaj e parë ishte kur ishit 3 vjeç, çka kishit pikturuar, cili ishte mesazhi i pikturës?

Lida Sherafatmand: Fatkeqësisht në atë kohë vendi im i lindjes sapo ishte bombarduar, kishte filluar lufta dhe unë vetëm shikova lart dhe në mendjen time isha dielli duke luajtur fyellin,  këngët që vinin pas fyellit ishin engjëj dhe ata po kërcenin dhe dërgonin lule për njerëzit, kështu që unë në fakt e vizatova atë, pra diellin duke kënduar me fyell. Nga kjo, në një farë mënyre doja të tregoja se ka zgjedhje të tjera që kemi në jetë, sepse i tregova atë vizatim nënës sime dhe e pyeta pse njerëzit nuk e linin diellin të këndonte dhe vallëzonte në vend që të shkatërronin shtëpitë tona, kështu që mendoj se jam akoma në temë, por në një mënyrë më të pjekur, më të rritur normaël.

Ju keni filluar si profesioniste kur ishit 19 vjeç, cila ishte piktura që ju bëri të famshme?

Lida Sherafatmand: Pyes veten se cila mund të jetë. Ndoshta është ajo që bëra në 2018 e cila ishte një punim në përgjigje të urinës së Marcel Duchamp, është një urinë, por quhet fontantë në fakt, i cili në një farë mënyre shënoi fillimin e një kthese në art dhe me atë punim ai po kundërshtonte luftërat sepse ai shënoi vitin 1914 në atë urinar dhe simbolikisht ai po thoshte si, në këtë luftë në një mënyre ju po çoni dëm të gjithë jetën e njerëzve. Dhe mendova të kontestoj gjithashtu luftën, por në vend të asaj se sa e shëmtuar është lufta, mendova të zgjoja sa i bukur mund të jetë shpirti ynë dhe jeta jonë, kështu që njerëzit mund të zgjedhin se cila është më e bukur. Kështu që unë bëra një burim simbolik ose burim të brendshëm dhe formën e urinës të asimiluar në lulen e irisit, sepse në mjetet juridike të esencës së luleve synonte të ujitte pjesët e thata të shpirtit tonë, sepse unë mendoj që nëse shkojmë në luftë dhe shkatërrojmë jetën e dikujt tjetër, ne faktikisht kemi tharë veten tonë, kështu që nëse mund ta zgjojmë atë burim, kjo është zgjedhja alternative, dhe unë e kontestova luftën. Kjo fotografi ka qenë në të gjitha lajmet, kështu që mendoj se kjo është një nga punimet e mia më të rëndësishme.

Pikturat tuaja kanë qenë të shtypura edhe në pulla zyrtare, në Lihtenshtajn dhe Kinë dhe gjithashtu në shumë libra, më tregoni më shumë për këtë dhe si ndiheni që keni arritur këtë?

Lida Sherafatmand: Është me të vërtetë një ëndërr që u bë realitet sepse me këto botime, le të themi, pullat dhe librat ofrojnë një vend konkret për artin tim, ishte një dëshirë që kisha kur fillova të pikturoja, doja që ata të qëndronin atje për një kohë të gjatë dhe të kishin një ndikim, kështu që tani ndikimi i artit tim po bëhet gjithnjë e më i prekshëm. Dhe gjithashtu sepse këto janë piktura lulesh dhe shumë shpesh ne kemi lule në punën e artit si diçka dekorative, por unë doja ta afroja atë me shoqërinë tonë njerëzore dhe t’i jepja hapësirë ​​për gjëra të buta. Kjo ishte gjithashtu një përgjigje me punën e Marcel Duchamp, është në rregull të kundërshtosh mizoritë, duke rikrijuar ato mizori, të thuash shiko sa keq është kjo, por për mua nuk ishte mjaftueshëm, unë doja të siguroja disa zgjime dhe doja në një mënyrë për t’i treguar atyre se çfarë zgjedhjesh alternative ka. Librat janë gjithashtu akademikë, ato e sjellin artin më afër botës akademike kërkimore, sepse përsëri kjo është një gjë tjetër që vura re në botën e artit, shumë artistë merren me tema sociale por ata nuk kanë bërë ndonjë hulumtim mbi këtë temë, kështu që ata thjesht, le të themi, ankohen, pyesin pse janë të zemëruar, pse ndodhin këto bombardime dhe kjo është në rregull, por unë doja të shkoja një hap më tej për të hulumtuar në temë, si kemi ardhur në këtë situatë dhe cilat janë rrugët përpara, kështu që u përpoqa t’i fus ato njohuri në veprat e mia të artit dhe ato njohuri kryesisht kanë të bëjnë me natyrën njerëzore, nevojat themelore të njeriut.

Dy vjet e gjysmë më parë, vendosët të vini të jetoni në Strugë, një qytet i vogël, si vendosët që të bëheni banore e këtij qyteti?

Lida Sherafatmand: Unë isha këtu për një simpozium arti dhe vërtet është atmosfera në qytet, liqeni njerëzit ishin shumë të mirë dhe miqësorë, mjellmat, era në qytet dhe gjithashtu në atë kohë nuk isha në dijeni të festivalit të poezisë. Por disi kur po shëtisja në këto rrugë mund të ndieja se ka poezi në ajër, kështu që këto gjëra më bënë të vendosja, sepse edhe pse unë prirem të kem një jetë shumë aktive sa i përket përfshirjes në shumë ngjarje dhe udhëtime,  në baza ditore me të vërtetë dua paqe dhe qetësi dhe ky vend më siguroi atë dhe jam gjithashtu shumë e lumtur të them se këto arritje që përmendëm, pullat dhe librat, të gjitha ndodhën pasi kam ardhur në Strugë, prandaj ky qytet më ka dhënë shumë fat.

Përveç projekteve tuaja për artin, ju gjithashtu keni iniciuar një projekt për pastrimin e qytetit të Strugës, ku çdo qytetar mund të pastrojë një zonë në qytet, të bëjë fotografi para dhe pas dhe më pas të fitojë një çmim prej 100 eurosh. Projekti filloi në janar dhe vazhdon për 12 muaj. Si vendosët të filloni një projekt të tillë dhe si po shkon deri më tani?

Lida Sherafatmand: Po, mund të them çdo muaj kemi pasur kontribute, kështu që në thelb ideja ishte se, vura re se ka të rinj që pastrojnë rrugët me iniciativën e tyre, pastaj kam vënë re, tek plazhi ku  mua më pëlqen shumë të ec, shpesh has mbeturina dhe është për të ardhur keq, kështu që mendova me këtë çmim mbase njerëzit bëhen më të vetëdijshëm për qytetin e çmuar dhe të bukur që ata kanë dhe gjithashtu u jap mirënjohje atyre qytetarëve që kujdesen dhe që pastrojnë, mendoj se zyrtarët gjithashtu pastrojnë në mëngjes por gjatë ditës kur njerëzit kalojnë mbushet me mbeturina. Kështu që çdo muaj po postojmë fotot e njerëzve që kanë pastruar dhe kemi një reagim të shkëqyeshëm,  kemi 8 mijë shikime në çdo postim, kështu që mendoj për popullatën e Strugas që përdorin facebook le të themi,  feedbacku është i mirë. Çdo muaj kam më shumë njerëz që vijnë, vazhdojnë të pyesin a mund ta pastrojmë këtë vend apo atë vend. Jam e kënaqur që e fillova,  është një kontribut i vogël nga ana ime për atë që jam pranuar këtu.

Kohët e fundit ju gjithashtu keni filluar një projekt artistik, me artistë vendas dhe tre artistë ndërkombëtarë, të quajtur Pranvera e Florescencizmit, më tregoni më shumë rreth kësaj, çfarë do të thotë, cili është qëllimi i tij, si po shkon?

Lida Sheraftmand:Ky është si një koncept artistik që ne po bëjmë, kryesisht në përgjigje të krizës, krizës që kemi parë tashmë para fillimit të pandemisë, në aspektin e largimit të njerëzve nga natyra, çekuilibrit midis shoqërive dhe gjithë kësaj, por më pas pandemia e bëri atë më të dukshme në sytë tanë, kështu që ne menduam si një përgjigje ndaj krizës pandemike, mund t’i sigurojmë punimet tona me faqen tonë të instagramit dhe me punimet po përpiqemi t’i afrojmë njerëzit më afër natyrës, kështu që do të mund të gjenim vendin e bollëkut tek ne dhe në rrethinat tona për të stimuluar mendimin tonë krijues, sepse kur jemi mbërthyer në një problem, ne jemi të irrituar dhe është shumë e vështirë për të gjetur një zgjidhje krijuese, por nëse arrijmë të ndryshojmë gjendjen tonë të mendjes edhe nëse është vetëm për dhjetë minuta, në atë gjendjen e re shpirtërore është më e lehtë për të dalë me ide, çfarë mund të bëjmë, dhe gjithashtu ajo ndjenja e kujdesit, e cila përsëri ndihmon mënyrat përpara. Pra, ne përpiqemi të shprehim natyrën e fantazisë, e dini, krijoni atë gjendje shpirtërore e cila mund të sigurojë pak freskim.

Ju gjithashtu hapët një atelie për florescencizmin në Strugë, si ishin reagimet e qytetarëve, a janë të interesuar për artet?

Lida Sherafatmand: Unë lirisht mund të them se të gjithë kanë qenë shumë të lumtur kur e kanë parë se kjo atelie është hapur, veçanërisht sepse është lartë te pazari dhe shumë njerëz më parë nuk e kanë pasur zakon të vijnë këtu të shëtisin, përveç se për një shoping të shpejtë. Ne gjithashtu kishim punëtori meditimi dhe dëshironim të bënim edhe disa diskutime për jetën. Është aktivitet kulturor dhe është një shanë për bashkëveprim shoqëror. Mund të them se reagimet kanë qenë shumë të mira dhe ka qenë shumë e këndshme për t’u parë, që do të thotë se njerëzit janë të hapur dhe e mirëpresin artin.

Cilat janë planet tuaja për të ardhmen, pasi të mbaroni me projektet me të cilat jeni të angazhuar për momentin?

Lida Sherafatmand:Shpresojmë që tani situata e pandemisë po përmirësohet pak, kështu që ne shpresojmë të kemi një ekspozitë fizike që kishim rezervuar në muzeun e artit bashkëkohor në Itali,  për Pranverën e florescencizmit, por për shkak se udhëtimet u bllokuan, e realizuam përmes internetit . Përveç kësaj, unë kam filluar një iniciativë tjetër në Strugë, e cila është programi i rezidencës së Artistëve Ndërkombëtarë, që ishte një marrëveshje midis qendrës kulturore dhe hotelit të artit, kështu që kur artistët të vijnë këtu, ata mund të kenë një zbritje në hotel dhe pastaj mund të takohen me komunitetin artistik lokal dhe ata do të krijojnë një vepër të frymëzuar nga këtu dhe do të ekspozojnë në qendrën kulturore, ku do të mbajnë një bisedë për jetën e tyre, jetën artistike dhe gjithçka. Ka shumë artistë ndërkombëtarë që duan të vijnë, por ne po presim vetëm hapjen e kufijve.

Cili është mesazhi juaj për artistët e rinj dhe të rinjtë që kanë ëndrra?

Lida Sherafatmand: Unë do të doja t’u thosha atyre se nëse ata kanë një ëndërr të mos heqin dorë nga ajo, mund të zgjasë shumë, por vetëm sepse zgjat shumë nuk do të thotë që ata duhet ta shuajnë atë sepse ajo ëndërr në baza ditore do të sjellë një ndryshim në mënyrën se si ata bashkëveprojnë me të tjerët dhe gjithmonë do të ketë një efekt frymëzues rreth nesh. Dhe gjithashtu në Strugë sinqerisht çdo ditë shoh të rinj që janë shumë inteligjentë dhe të talentuar, kështu që do të doja t’u thosha njerëzve këtu që të mos nënvlerësojnë, sepse ndoshta në një nivel global Maqedonia nuk është e famshme, ose nuk e di, mbase ekonomikisht nuk po bën si Kina dhe SH.B.A. por kjo nuk do të thotë që potencialet nuk janë të njëjta, kështu që ky është mesazhi im.